Jaren geleden hebben B en ik na afloop van een doordeweekse training bij AV’40 afgesproken op zondag samen een rustig duurloopje te gaan doen. En daar zijn we nooit meer mee opgehouden. Meestal ontvangt een van ons op zaterdag een berichtje van de ander met niet meer dan: 9:00u?, de ander reageert met een duimpje en alles is geregeld. Dat is nog eens effectief communiceren. 9:00u is zo veel meer dan een starttijd. Het is de zekerheid van een hoe dan ook geslaagde zondagochtend. Wat begon als een rustige duurloop ontaardde in de loop der jaren naar afstanden die door het thuisfront met oogrollen en een zucht worden beantwoord.

Meestal gaan onze duurlopen een soort van gecontroleerd mis. We verzekeren elkaar ervan dat we nu écht niet meer dan 20, hooguit 23 kilometer gaan lopen, want we zijn moe; het is koud en er moeten nog boodschappen gedaan worden; of in het geval van B. een tennistoernooi worden gewonnen. Tegen de tijd dat mijn horloge de 23 kilometer aantikt, staan we regelmatig ergens midden in de polder, of aan de verkeerde kant van het water in Zoetermeer. “Oh, is toch verder dan ik dacht”, zegt een van ons dan, om vervolgens weer een drafje in te zetten.

Die extra tijd brengt ons veel: Op zondagochtend wordt het grote en het kleine leven besproken, blessureleed gedeeld. En worden plannen gesmeed. Die plannen worden steeds groter, naarmate we langer samen lopen. We blijken na een paar Rotterdam Marathons toch wel toe aan iets anders: weg van de massaliteit. Het lopen over onverharde paadjes door het groen wordt onze nieuwe gedeelde passie. Inschrijvingen worden soms niet eens meer besproken, maar meegedeeld: “Ik heb besloten dat je je even moet inschrijven voor die trail van over een maandje, heb net ik ook gedaan”. “…Euh, ok.”

Na zo’n inschrijving volgt een vast ritueel van het opvoeren van de trainingsintensiteit, het boeken van een B&B en de discussie over hoe laat we op de startlocatie willen zijn. B. lijkt geen enkele stress te krijgen bij het idee om een kwartiertje voor het startschot eens rustig het terrein op te wandelen, terwijl ik het liefst anderhalf uur van tevoren al begin met het zenuwachtig uitproberen van alle dixies.

En zo lopen we ook onze eerste ultra. Want als je een trail van 16K loopt, kun je er ook een van 24K lopen, of van 35K. En als je daar dan mensen treft die het hebben over ultra trails, en je hebt op zondagen de tijd om daar eens rustig over te filosoferen met z’n tweeën. Dan schuifel je op een goede dag samen na 104 kilometer met holle ogen en iets tussen een grimas en een grote glimlach naar de auto.

En dat allemaal omdat we ooit besloten samen een duurloopje te gaan doen op de zondag.

En het is ook op een zondag dat B. laat vallen dat hij gaat verhuizen. Weg uit de grijze randstad, het groen in. De kilometer daarna is het stil. “We blijven nog wel samen trails lopen, hoor… zo ver weg is het niet”, proberen we nog. En dat gaat ook gebeuren, want er is niemand anders met wie ik liever belachelijk lange trails loop. Maar onze zondagochtend; dat blijkt dus eindig.

Trainen met B is samen buitenspelen, een ultra lopen met B is samen op avontuur gaan. B is de betere loper van ons twee. Hij is mentaal geweldig taai, heeft met zijn korte pasjes een zeer efficiënte loopstijl voor de langere afstanden en is tevreden met een glaasje water na een intensieve wedstrijd, terwijl ik obsessief het halve buffet van de finishpost naar binnen schuif. Met zijn lengte van bijna twee meter en enorme staken van benen, is zijn enorm hoge pasfrequentie bijna onnatuurlijk. Mijn passen zijn krachtiger. We lopen niet mooi synchroon.

Een paar zondagochtenden zullen we nog samen lopen. Geen gedoe, geen grote gebaren. Maar bitterzoete kilometers zullen het zijn, met lange stiltes, luisterend naar onze passen.

Ieder in ons eigen ritme.

De beste hardloopboeken gaan zelden over hardlopen. En boeken die wel over hardlopen gaan, leren je weinig over wat hardlopen eigenlijk is, of wat het kan zijn.

In mijn boekenkast is een plank gereserveerd voor boeken die volgens mij over hardlopen gaan. Er staan standaardwerken in als The Lore of Running, van Tim Noakes, De mens als Duurloper van Knippenberg en uiteraard Born to run van McDougall. Literatuur van Murakami en Abdelkader Benali, staat gebroederlijk naast obscure cultboekjes zoals Never wipe your ass with a squirrel, een boekje dat werd aangehaald in een artikel dat ik ooit las en een dermate intrigerende titel heeft dat ik het wel moest aanschaffen. Er staan heel wat boeken op de plank die over de moeilijke weg naar epische prestaties gaan, biografieën en fantastische reisverslagen. Ze zijn inspirerend, maar ook onbereikbaar. Ik ben Scott Jurek niet. Ik zal nooit kunnen lopen en leven zoals Abdi Nageeye. 

Lopen doe je fysiek dan misschien wel met je benen, je armen en je longen, maar uiteindelijk loop je met je hoofd. Zo leende ik van Jolanda Linschoten het mantra ‘alert, licht, sterk’ en liep kort daarna per ongeluk een pr op de halve marathon tijdens een intervaltraining. Ook de Central Governor theorie uit The Lore of Running heeft me geholpen om te snappen waarom ik de laatste paar honderd meter na een ultra tóch nog een sprintje in de benen heb. Boekjes als Endure die de praktijk van dit idee illustreren gaven me het vertrouwen dat ook ik het fysiek kan, een ultra lopen.

En dat is allemaal geweldig. Maar nu sta ik een dag nadat ik solo ruim 60 kilometer over het strand heb gehold op een reünie van mijn basisschool. Wat gammel op de benen, maar omdat er tijdens reünies zelden wordt gevraagd of je eventjes tien kniebuigingen wil doen, kan ik het prima aan. Tot die oud klasgenoot me toch even aan het wankelen brengt. Met een blik alsof hij verwacht dat ik waarschijnlijk een antwoord op een grote levensvraag bij elkaar heb gedraafd, vraagt hij: “Heb je nog een diep inzicht gehad? Heeft het je veranderd, als mens?”.
“Ik was vooral bezig met lopen, denk ik. En dat het eigenlijk best zwaar was en…”
“Maar geen grote ideeën?” De teleurstelling is van zijn gezicht af te lezen.
“Neuh.”

Wat ik me pas later besef, is dat ik niet zozeer levensveranderende ultra’s loop, maar dat ik ultra’s loop omdat ze uiteindelijk altijd zwaar worden. En als ze zwaar worden, kun je twee dingen doen: je vlucht uit de realiteit en gaat dromen over alles behalve het nu, of je levert je over aan het moment. En als dan je zintuigen door vermoeidheid hun input ongefilterd kunnen laten binnenkomen, kun je je laten raken door de kleinste dingen. 

Zorg dat je op zo’n moment in de natuur loopt. Het is geweldig als je ontroerd raakt door hoe dat takje precies mooi wordt aangelicht door de zon, of hoe een vogel vliegt. Is de runner’s high meer intern gericht; op het perfecte samenspel tussen lichaam en geest, deze flow laat je het bos, het strand en het nauwelijks zichtbare pad anders zien.

Er zijn boeken die deze ervaring duiden. Er zijn boeken die raken aan wat hardlopen kan zijn. En dat zijn volgens mij dus ook de beste hardloopboeken. Robert MacFarlane schrijft prachtig over het lezen van het landschap. John Muir doet het. En Raynor Winn. Niet toevallig allemaal langeafstandswandelaars. 

Je kunt eerst ultra’s gaan lopen en dan je ervaring toetsen aan de bovenstaande boeken, maar je kunt ze natuurlijk ook eerst lezen om daarna dat kleine plukje stadsgroen waar je wekelijks je vaste rondje loopt te herwaarderen. En zo niet, dan heb je een paar verdraaid goede boeken gelezen.

• De Laatste Wildernis | The Wild Places – Robert MacFarlane
• De Oude Wegen | The Old Ways – Robert MacFarlane
• Het Zoutpad | The Salt Path – Raynor Winn
• De Wilde Stilte | The Wild Silence – Raynor Winn
• Landlijnen | Landlines – Raynor Winn
• In de Wildernis | The Wilderness World – John Muir

“Je ziet er een beetje bleekjes uit man. Alles ok?” B kijkt me bezorgd aan. Een paar kilometer geleden had ik nog kunnen antwoorden dat het door de factor 50 zonnebrand kwam, die zo dik als pasta is en een witte waas achterlaat. Maar het is niet de zonnebrand. Ik voel me eigenlijk best belabberd. Het is warm, mijn hartslag is veel te hoog en we zijn pas op kilometer 20. 

Bij de start had ik me nog prima gevoeld en vrolijk staan kletsen. Maar stiekem wist ik al wel een beetje dat het een pittige ochtend zou worden. De fysieke voorbereiding was maar matig, mijn hoofd vol met andere zaken. Maar, zo had ik bedacht: met bravoure kom je ook een eind.

Als je hoofd wil dat je gaat wandelen, omdat het vindt dat het te warm is, omdat je benen moe zijn, of omdat die gast voor je het ook doet, moet je weerstand kunnen bieden; mentale foefjes die je helpen om wél te blijven hollen. Maar er zijn geen zelf georganiseerde feestjes, vandaag. Alleen maar berekeningen hoe ver het nog is naar de volgende verversingspost. Niks bravoure. 

B is er al even vandoor. Of eigenlijk: ik kan al vroeg in de race niet meer aanhaken. Het is prima. Ik doe mijn oortjes in en hobbel verder. Als er op radio 2 (ja, ik luister radio 2) een vrolijk Surinaams nummer voorbij komt, blijkt dat precies het feestje te zijn dat mijn gemoedstoestand van een grauwe herfstdag naar het weer van deze dag krijgt: Zonnig.

Met die zonnige kop tref ik even later een eenzame loper, die wandelt met korte houterige pasjes. Telefoon in de hand. Ik doe mijn oortjes uit en vraag of hij ok is. 
“Ik ben echt blij dat we even samen lopen, zegt hij. Dan wandelen we samen naar de volgende verversingspost.” Als ik nog wat wil zeggen, laat hij zijn telefoon zien: “Ik heb mijn vriendin aan de lijn.”
“Oh, die helpt vast veel beter dan ik, zeg ik.
“Waarschijnlijk wel, ik hou van haar, en van jou weet ik dat nog niet.”
We schieten in de lach en nemen afscheid. Ik hobbel verder. 

Ik moet rechtsaf volgens de gpx, maar er is geen rechtsaf. Alleen maar bos. Ik beleef al een tijdje stevige pieken en dalen in mijn motivatie, en dit is geen piek. Ik loop wat verder en weer terug. Maar het is toch echt hier. Ik waag het er op, in de hoop dat ergens achter het kreupelhout iets van een paadje, of spoor verschijnt. Ik had er net de gang weer een beetje in, maar nu loop ik me vast tussen scherpe takken, prikstruiken en hoge dennen.
Ik probeer het blauwe lijntje op mijn telefoon zo goed mogelijk te volgen, maar met lopen heeft dit niets meer te maken. Ik ploeter door en voel me eventjes behoorlijk alleen. Maar dan opeens spuugt het bos me vol schrammen uit op een breed pad. De opluchting is zo groot dat ik weer goede moed krijg en een drafje inzet. Wat loopt zo’n pad toch eigenlijk heerlijk!

Het is zoals de starter bij het begin van de race zo geweldig zei: “Zorg dat je een telefoon bij je hebt, want als je er dan doorheen zit en niet meer verder wil, dan kun je ons bellen. Dan komen we naar je toe en geven je twee winegums en een aai over je bol, en dan sturen we je weer de trails op.”

De muziek, het kleine gesprekje met de loper en het fijne pad na de de dwaaltocht door het bos, zijn precies die twee winegums en de aai die ik nodig had om deze 50k gewoon uit te lopen. En uiteindelijk parkeer ik onder de finishboog mijn hoofd vrolijk tegen de koebel, die net iets massiever blijkt te zijn dan ik had ingeschat.

B was natuurlijk al lang binnen.

Het is een zeldzaam heldere avond, ergens aan het einde van een natte, grijze winter. We staan op een rijtje op de atletiekbaan en in het licht van de schijnwerpers is de damp te zien die inmiddels van ons afslaat. We zijn halverwege de loopscholing en luisteren naar een kleine man met een rood mutsje op. Dat mutsje gaat pas halverwege de lente de kast in, om er vroeg in de herfst weer uit tevoorschijn te komen. Hij doet het nog één keer voor. “Zie je, er moet wel spanning op staan. Dit wil ik zien: hop hop hop.” Hij kijkt ons aan terwijl hij de oefening laat zien. Onvermoeibaar. En daar gaan we weer. Gedwee achter elkaar. De man met het mutsje kijkt bedenkelijk. Het is eigenlijk nog niet goed genoeg, maar het moet maar even, want er zijn nog meer oefeningen. We dribbelen achterwaarts, moonwalken en proberen op de binnenkant van onze voeten te lopen. Goed voor de spieren.

Veel van deze oefeningen leer je niet op de moderne trainersopleiding, maar er zijn weinig mensen die twijfelen aan het nut. Als iemand het kan weten, is het de man met het rode mutsje. Deze man is een kleine legende. Niet alleen gaf hij ooit training aan atleten die veel sneller liepen dan wij ooit zullen doen, hij heeft ook zelf een palmares dat geen extra argumenten behoeft. De man met het mutsje is 75 jaar en loopt nog steeds mee met de snelste wegatleten van de club. Nu zijn we geen PAC Rotterdam, maar er zijn toch best wel wat goede lopers die het gemiddelde tempo van de groep regelmatig naar boven bijstellen. En de man met het mutsje kan dat prima aan. 75 jaar en elke dinsdag pittige tempo’s lopen.

Ook zijn trainingen zijn bijna altijd pittig. Zo liepen we een keer intervallen op een afgebakend terrein met de trainer voorop. En maar blijven jagen, ronde na ronde. Mensen begonnen op hun horloges te kijken, onrustig te worden, en moe, vooral moe. Totdat iemand voorzichtig zei: “Ehm, ik wil eigenlijk wel graag voor tien uur thuis zijn”. Een ander viel bij:”Ik begin trouwens ook honger te krijgen.” De training was bijna een uur uitgelopen, en eigenlijk nog niet klaar. Gelukkig mochten we terug naar de baan.

Of een uitzonderlijk donkere trainingsloop tijdens code geel, neigend naar oranje. Toen we toch over dat pad door de Delftse Hout liepen en waar iedereen een beetje angstig versnelde. De wind liet de hoge, oude bomen kreunen naast het pad. “Hoorde je die boom vallen?” vroeg een van de lopers met grote ogen toen we eenmaal weer in het open veld stonden. Of het helemaal verantwoord was, weet ik niet, maar dit zijn de trainingen waar ik bij wil zijn.

Deze doorgewinterde trainer en loper van 75 jaar, bedacht vroeg in het jaar dat hij kans zou kunnen maken op een podiumplek bij het Nederlands Kampioenschap op de 10 kilometer. In zijn leeftijdscategorie, dat wel. Hij voelde zich sterk, maakte zich zorgen, trainde en liep naar het zilver.

De kern van de training is voorbij. We lopen met de hele groep in een rustig tempo terug naar de baan, een weekje of wat na de zilveren medaille. “Vroeger op mijn werk werd ik ooit een ijzervreter genoemd.” De man met het mutsje kijkt me vrolijk aan: “Ik snap daar dus helemaal niets van.”

Ik snap het wel.

Als je 75 bent, en je loopt 10 kilometer in 48 minuten en een beetje, dan ben je een ijzervreter.

We draaien langzaam een heuveltje op. Welkom in Duitsland! verschijnt er op het schermpje van mijn telefoon. We zijn bijna in Vaals, en hoewel het Limburgs landschap behoorlijk verschilt van dat van Delft en omstreken, zijn we toch nog echt in Nederland. Om halfzeven ‘s ochtends waren we vol zelfmedelijden vertrokken richting het zuiden, onder aanmoediging van een zachte, maar hardnekkige miezer.

Een grote groep lopers loopt, glijdt en ploetert over een glooiend stuk grasland dat afloopt naar één kant. En ik wil rechtdoor, net als iedereen, maar het lukt niet. Ik glij steeds verder naar rechts. Ik probeer telkens mijn koers te verleggen, maar de zwaartekracht en de modder zijn onverbiddelijk. Bovendien begin ik me zorgen te maken over hoe goed ik mijn veters heb gestrikt. Elke keer als ik mijn schoen probeer los te krijgen uit de drek, is daar het zuigende geluid van de modder. Als ik naar mijn schoenen kijk om te zien of mijn veters nog stevig op hun plek zitten, zijn die al lang verborgen onder een dikke bruine laag.

Ik moet even herijken. Dat ik deze 31 km zal volbrengen, staat vast. Maar ik had niet op zo veel gladde modder en grijzigheid gerekend. En ik had uiteraard de hoogtemeters een beetje onderschat. Is niet erg. Ik moet gewoon even in een andere mindset komen. Daarom besluit ik dat dit het uitgelezen moment is voor een gelletje hawaii.

Het idee dat ananas van een willekeurig gerecht een hawaii gerecht kan maken, is natuurlijk even blasfemisch als briljant en dit heeft ooit postgevat onder een groepje collega’s en vrienden die een tijdje de meest obscure hawaii-varianten van eten of drinken met elkaar deelden. Hier viel ook mijn aankoop van de ananas-sportgel onder. Ik was eigenlijk van plan het gelletje al tijdens de 100km te gebruiken, maar dat durfde ik toen toch niet aan. Je zou er maar zo misselijk van worden dat je moet uitstappen.

Maar de smaak valt mee. B komt voorbij zeilen en ik moet flink aanzetten om nog door een gat ik de heg eindelijk uit dit drassige grasveld te geraken. We gaan behoorlijk gelijk op vandaag. Even later sluit ik aan in een treintje dat over een heel smal modderbruggetje schuifelt langs iets wat ooit een pad moet zijn geweest, maar nu een soort beekje is. Iedereen rommelt traag maar wat aan, totdat er vanachter op een enorm geplons klinkt. Een man komt met grote passen, dwars door het water langszij. Het lijkt alsof iedereen zich opeens beseft dat het belachelijk is om je druk te maken over een beetje extra water en met een hoop geraas en gespetter volgt iedereen in zijn spoor. Mensen zijn net lemmingen.

B en ik lopen weer een stuk bij elkaar, maar we praten weinig. B heeft het zwaar. Zwaarder dan ik. Dat is een noviteit. Natuurlijk is er weer een jonge gast die omstandig aan zijn vriend gaat uitleggen dat je heel veel tijdwinst kan halen door alle heuvels op te sprinten. De vriend heeft het duidelijk al zwaar genoeg en blijft leeg voor zich uitkijken terwijl zijn maat naar boven knalt en hem even later triomfantelijk staat op te wachten: “Zie je?” We zien ze al snel niet meer.

In de afdalingen begin ik nu steeds grotere afstand van B te nemen. Eerst zie ik hem nog af en toe, maar hij verdwijnt langzaam maar zeker uit het zicht. Mijn benen voelen best nog sterk, ondanks al dat geglibber. In een van de vele afdalingen suis ik vlak achter een andere man naar beneden. De zwaartekracht doet haar werk, de coördinatie is er nog, maar het wordt toch nog spannend als onderaan de afdaling een scherpe bocht naar rechts is met een prikkeldraadhekje. Het is door de modder moeilijk om af te remmen en omdat we beide een andere lijn kiezen, springen, glijden en draaien we de laatste paar meters als in een woeste dans om elkaar heen. Met een enorme glimlach kijkt de man me aan: “Mooi toch?”. Ik ben vooral blij dat ik niet in het prikkeldraad hang.

De laatste kilometers gaan nogal plotseling voorbij. Als ik over de finish kom, zie ik C, de onderzoeker staan. Met een veel te grote glimlach vertelt hij dat het écht wel zwaar was. Ik duik de verwarmde tent in voor wat eten en drinken en wacht op B, die met een vermoeid gezicht en een schram op zijn voorhoofd even later binnenkomt.

We hupsen rond de auto, terwijl we onze modderkleren uitdoen en onze schone kleren zo schoon mogelijk proberen te houden. Het gaat bijna goed. Als we eindelijk droog in de auto zitten, krijg ik weer een berichtje: Welkom in België!

Ergens halverwege de terugweg stoppen we bij een tankstation en warmen op met wat koffie. We kijken elkaar aan: het was allemaal heel mooi, maar halfzeven ‘s ochtends vertrekken en dan helemaal naar Vaals voor 31km? Dat los je niet op met een gelletje hawaii.

We lopen in een grijze waas. Ergens tussen regen en miezer. Het is niet echt koud, maar omdat de plassen al lang geleden niet meer te ontwijken waren, zijn onze sokken doorweekt en de kou kruipt omhoog naar onze enkels. We nemen het jaar door. Na ons 100km avontuur was bij mij de klad er in gekomen. Enkelbanden protesteerden, andere zaken vroegen om aandacht. Ik had nauwelijks tijd meer om aan te haken bij Groep 3. Soms liep ik een stukje met de man van de HTM, of met de vriendelijke CTO die aan de heropleving van zijn loopcarriere is begonnen. Maar vaker liep ik niet.

Als de klad er in komt, heb ik de neiging om terug te grijpen op eerdere prestaties, toen het wél soepel ging. En ik betrapte mezelf op de valse romantiek die dat oproept. Want hoewel ik nog wel weet dat die laatste kilometers van de Indian Summer Ultra misschien wel mijn zwaarste kilometers ooit waren, voel ik nu niet meer wat ik op dat moment voelde. Net als alle zware trainingen, de blessures en het zoveelste onbedwingbaar lijkende heuveltje, wordt dat over tijd ergens in mijn geheugen vakkundig weggepoetst, zodat er een veel prettiger beeld ontstaat dat prima past bij die mooi glimmende medaille die ik o zo verdiend heb.

En 2023 was misschien wel hét jaar van de valse romantiek. Als ik maar de juiste verhalen opdiep uit het verleden, kan ik een beeld schetsen dat precies aansluit bij hoe ik wil dat het was. Maar al te graag verlang ik terug naar toen de zon scheen, ik een PR liep, de duurlopen makkelijk gingen en ik op weg was naar iets groots. Het is een heel krachtig mechanisme dat kan inspireren. Het maakt dat marathonlopers, als de spierpijn is verdwenen al weer bezig zijn met de plannen voor een volgende. Het maakt dat we geinspireerd door het verleden naar nieuwe uitdagingen kunnen kijken.

Maar met iets meer moeite, kan ik ook al die koude, natte trainingen in het donker voor de geest halen. De 100 km week die een beproeving was, niet alleen voor mij, maar ook voor de mensen om me heen. De twijfels en de verkeerde inschattingen. Dat ik echt bijna de controle kwijt was in die onbesuisde afdaling. Dat het soms ook gewoon niet leuk was, al dat trainen. Ook dat hoort bij 2023. Dat moet niet vergeten worden.

Valse romantiek leidt tot nostalgische waanbeelden en heroische karikaturen. Die zijn er momenteel al genoeg. Het is makkelijk en lijkt mooi, maar als ik me enkel daardoor zou laten leiden, dan leer ik niets en zal ik precies dezelfde rondjes blijven lopen, dezelfde fouten maken.

Ik hoop dat 2024 het jaar kan worden, waarin we naast de alom tegenwoordige valse romantiek, ook beseffen dat we niet zonder het complete verhaal kunnen. Om heroisch, met een grote glimlach over de eindstreep te kunnen komen, moeten we trainen, in de regen, als we eigenlijk geen zin hebben. En dat is nondejukes hard werken. Maar wel zo eerlijk.

Een lange sliert lampjes slingert door het bos. We lopen met ruim 200 mensen in de donkerte van een veel te vroege herfstochtend in oktober. Het pad is zo smal dat inhalen onmogelijk is. Dat is niet erg, niemand heeft nog haast. Door het lampje van de loper achter je zie je je eigen silhouet geprojecteerd op de loper voor je. Zo lopen we in elkaars licht.

B en ik waren om vier uur ‘s morgens opgestaan. We hapten voorzichtig onze ontbijtjes weg, terwijl we onze zenuwen probeerden weg te lachen. Toen we de avond ervoor onze startnummers ophaalden spraken we een man van de organisatie die de uitgevallen lopers zou gaan opvegen. Toen hij hoorde dat we eigenlijk nog niet verder dan 60 km hadden gelopen, bleef het even stil. “Oh, dan is het nog een best groot gat naar de honderd, dat zie je niet vaak.”

Dat wilden we liever niet horen.

Ik heb mezelf voorgenomen vooral goed te blijven drinken. Maar het eerste uur lijkt elke slok direct door te stromen naar mijn blaas. Omdat je oplosbare oncomfortabele situaties in een ultra zo snel mogelijk moet aanpakken, sta ik dat eerste uur heel wat boompjes water te geven. Gelukkig kalmeert mijn lichaam na een kilometer of vijftien en hoeft B niet steeds op me te wachten.

Mijn rugzakje zit vol proviand. Reepjes, gelletjes, zoute koekjes en stroopwafels. Ik had gelezen dat je vroeg in de wedstrijd nog vast voedsel kan verteren, maar dat het daarna moeilijker wordt omdat je spijsvertering in lockdown gaat. Ik pak een reepje dat me bij duurloopjes uitstekend bevalt, maar het blijkt niet weg te krijgen. Droog en melig blijft het als een homp in mijn mond rondhangen, totdat ik het met een paar flinke teugen sportdrank richting mijn maag weet te spoelen.

We lopen inmiddels over een smal spoor van platgedrukt gras. Het is drassig en nat en eindeloos. Voor ons loopt een Vlaamse dame met een flink postuur in een strak tempo kilometers weg te malen, terwijl we gezellig kletsen om de saaiheid van het natte winderige grasland wat draaglijker te maken. Ze blijkt een routinier, die al veel vaker dit soort afstanden liep. Het blijft bijzonder om te zien hoe mensen met een uiteenlopende fysiologie zo goed aangepast kunnen zijn aan het lopen van ultra’s. Van kleine pezige mensen, tot beren van lopers.

B heeft ook zijn ritme gevonden. Solide als altijd houdt hij een strak tempo aan en langzaam maar zeker loopt hij steeds verder op me uit. Dat is prima. Ieder zijn eigen race in zijn eigen tempo. Maar het is wel belangrijk om niet alleen te komen lopen. Dat is mentaal zwaar. Er worden continu gelegenheidsduo’s gevormd. Kleine eenheden die een aantal kilometers samen optrekken.

Ik tref een tandarts. Ook zij loopt regelmatig ultra’s en kent alle facetten van een 100km. Een praktisch, no nonsense type dat zaken onder controle lijkt te hebben. We blijken een prima loopduo. Er ontstaan korte, kleine gesprekjes en soms duikt een gesprek opeens keihard de diepte in. Het is heel veilig, want we zullen elkaar waarschijnlijk nooit meer tegenkomen. De tandarts loopt om afstand te nemen, te vluchten misschien, zegt ze weifelend. Het zet me aan het denken waarom ik zelf eigenlijk loop.

Omdat we elkaar zo goed aan de gang houden, maken we ons gelegenheidsduo wat officiëler. De tandarts en ik besluiten op elkaar te wachten bij verzorgingsposten en deze 100km zo goed mogelijk samen uit te lopen. De strategie werkt geweldig en uiteindelijk zullen we zo’n 70km samen optrekken. De tandarts voorop, ik erachteraan hobbelend. Ik bedenk het mantra: “Er is nog geen enkele aanwijsbare reden gevonden om te stoppen met lopen!” Het schalt elke paar minuten door het bos. Als de tandarts over dreigende regen begint, wijs ik haar op de regenboog. Normaliter hoogst irritant, nu noodzakelijk om de gang er in te houden.

Bij de verzorgingspost op 60 km poets ik mijn tanden. Ik had gelezen dat het heel verfrissend kan zijn. Nu, in het bijzijn van een tandarts lijkt het me sowieso geen kwaad kunnen, want ze heeft net verteld dat ultra’s lopen erg slecht is voor je gebit. Verfrist en in een nieuw shirt hijs ik mijn trailvestje weer om. Er vallen veel mensen af op dit punt, of ze laten zich omzetten naar de 75km. Een van hen staat een paar kilometer verder huilend en vloekend in de berm met een gebroken droom. We troosten haar, geven high-fives en even later trekt ze opgelucht een sprintje richting een succesvolle 75k.

Het begint nu echt zwaar te worden. Ik vier wel kleine feestjes, maar echt spetterend wil het niet meer worden. Toen we de 70 km passeerden, riep ik nog: “Hey tandarts, ik heb nog nooit zo ver gelopen!” en kreeg ik een welgemeend: “Goed gedaan, jongen. Heel knap!” terug (Ze blijkt tandarts gespecialiseerd in kinderen). Maar nu is het vechten tegen de drang om te gaan wandelen. Als we de 90 km gepasseerd zijn, valt ons verbond langzaam uit elkaar. De tandarts bijt zich vast in de spaarzame lopers voor ons en begint ze één voor één in te halen. Ze versnelt en ik kan niet volgen.

Ik heb een nieuwe cadans nodig. Ik loop nu alleen met heel in de verte voor mij de tandarts. De muziek die ik heb opgezet en die het definitieve einde van ons lopersduo inluidde doet maar matig haar werk. Ik begin appjes te ontvangen van mensen die me volgen en overduidelijk kunnen zien dat mijn tempo is stilgevallen. Ik wandel en voel me behoorlijk diep in de put zitten.

“Er is geen reden, geen aanwijsbare reden om er niet een drafje in te zetten”. Ik probeer mezelf aan de gang te krijgen en voor korte periodes lukt dat ook wel. En dan gaat het schemeren. Het wordt kouder en ik loop nog steeds alleen. De kilometers worden langer en langer.

Mijn telefoon ontploft. B is binnen! Hoe dan? Wat een beest. Ik wist dat dit zou gebeuren. Ik ben blij voor B, en vind mezelf wel een beetje zielig dat ik er nog niet ben.

De route wordt moeilijker te volgen. De oranje lintjes vallen weg tegen het grijs van de schemering. Zodra ik mijn hoofdlamp op doe wordt alles een stuk beter en reflecteren de lintjes als dwaallichtjes voor me uit. “Alleen nog een rondje rond het meer en je bent er!” appt mijn lief. Dat klinkt te doen. Ik weet aan te haken bij een man die me door het mulle zand voorbij komt en samen tikken we de 100 km aan. Maar we zijn er nog niet. Het pad draait weg van het strandje en duikt een smal bospad in.

De stemming slaat om. “We zijn er bijna”, wordt: “Waarom zijn we er nog niet?” We pikken een derde loper op die alleen nog maar kan zeggen dat hij kapot is. De teller staat op 102 km. We struikelen over de takken en bomen op het pad. Ik ga onderuit. We smeken om de lichtjes van de finish, maar we zien alleen maar nieuwe lintjes oplichten. Er wordt gevloekt, gevallen en getwijfeld. We maken gelukkig de juiste beslissing op een onduidelijk gemarkeerd stuk en rond 104 kilometer zien we zwaaiende rode lichten in de verte. Verkeersregelaars!

“Het is nog 50 meter, max!” roept een van hen. Ik heb niet meer nodig en sprint weg van de andere twee lopers. Volg de lichtjes!

De 50 meter blijkt een leugen. Het is minstens 200 meter. Met een oerkreet die uit mijn tenen komt en die ik niet tegen kan houden, loop ik de loper op naar de finish. Het licht in.

Vandaag heb ik ruim 100 kilometer gelopen. In het licht van B, die zo gek was dit avontuur aan te gaan; in het licht van mijn lief, die me steunde; in het licht van de vrijwilligers die pannenkoeken bakten op 80km; En in het licht van een tandarts.

Lopen doe je niet alleen. Lopen doe je in het licht van anderen.

Tijdens het lopen van een ultra-trail heb je veel tijd om om je heen te kijken, korte gesprekjes aan te knopen en je af te vragen wat al die andere mensen er toch toe beweegt zich urenlang door de heuvels en modder te laten afbeulen.

Zo knoopt B een gesprekje aan met een dame die doodleuk vertelt dat ze twee weken voor deze trail een race van honderdzestig kilometer heeft volbracht. De 57 kilometers van vandaag moeten voor haar rustig uitlopen zijn. Haar vriendin vertelt me dat ze eigenlijk alleen maar meedoet omdat het gratis was via haar werk. “Ze hadden er alleen niet bij gezegd dat ik verplicht dit shirt aan moest”. Met de nadruk op ‘dit’. Ze kijkt me veelbetekenend aan.

Het eerste deel van het parcours is nog prima te doen. Benen zijn nog fris, de heuveltjes zijn nog een leuke uitdaging. Ik kan goed dalen en flink snelheid maken zonder de controle te verliezen. Heerlijk als de zwaartekracht meehelpt.

We worden regelmatig ingehaald door een jonge gast met een zweetbandje om en zijn telefoon in de hand. Elke heuvel, hoe stijl ook, sprint hij ons allemaal voorbij, om vervolgens een kilometertje verder in te zakken. Dit gaat kilometers zo door totdat we hem grijpend naar zijn hamstring ergens rond kilometer 35 voor de laatste keer voorbij gaan. Er wordt een beetje om hem gegrinnikt. Bravoure wordt nogal hard afgestraft als je een kleine 1500 modderige hoogtemeters te bedwingen hebt. Bij elk stijgingspercentage boven vals plat, zet bijna iedereen er een stevige wandelpas in.

Iemand die minder last lijkt te hebben van de heuvels, is een jonge Amerikaan die als een hondje om zijn vriendin heen dartelt. Hij sprint vooruit, zoekt een mooie camerapositie en filmt eindeloos hoe de jonge vrouw van begin twintig, in een zeer zorgvuldig uitgezochte outfit met een lichte tred voorbij huppelt. Omdat onze gemiddelde snelheid op dit deel gelijk is aan die van dit insta-koppel, zijn we een kilometer of vijf tot elkaar veroordeeld. Ik vraag de man of hij een documentaire aan het maken is. “Oh no, this is just for fun, it’s just a bit of a hobby”, waarna de vrouw er op een niet mis te verstane toon aan toevoegt: “Een behoorlijk uit de hand gelopen hobby, ja”. B en ik kijken elkaar aan en zetten een tandje bij, bang dat we straks onderdeel worden van een echtelijke ruzie.

We staan bij een verzorgingspost. Mijn horloge geeft ruim 42 km aan. Ik heb een marathon gelopen. Hoewel ik had bedacht veel feestjes te vieren onderweg, ben ik er nu te moe voor. Ik ben misselijk en sla mijn derde bekertje cola achterover. Een jongen van een jaar of 16 laat me zijn telefoon zien: “Ik hoop dat jullie over een half uurtje binnen zijn, dan blijven jullie de hoosbui voor”. Ik hoor leedvermaak in zijn stem, want dat halen we natuurlijk nooit. Met moeite zetten we ons weer in beweging.

Het begint een beetje te druppelen, en de paadjes worden gladder en modderiger. Bij het afdalen komt vlak achter me een vrouw ten val die de bocht niet meer kon houden. We helpen haar overeind en kunnen door. En dan breken de wolken open. Het komt met bakken naar beneden. Er tekent zich een tweedeling af: De lopers zoals B, die gewoon steady doorlopen alsof er niets aan de hand is. En lopers zoals ik, die in hun rugzakjes beginnen te rommelen er er flinterdunne regenjasjes uit te voorschijn toveren.

Door de vermoeidheid en de capuchon van mijn regenjas, ontstaat er een steeds grotere afstand tussen mij en de buitenwereld. B loopt steeds wat vaker vooruit en ik hobbel er in mijn eigen wereldje wat achteraan. We besluiten dat we ieder ons eigen tempo gaan lopen. Mijn gezicht tintelt, de misselijkheid wil maar niet weg. Ik zet muziek op en na een paar kilometer diepe ellende waarin heuvels hoog boven mij uittorenen, als onbedwingbare bergen en ik me er nauwelijks toe kan zetten om een looppas in te zetten, verlies ik bijna de controle in een afdaling. Ik stuif onbeheerst naar beneden. Mijn hartslag schiet de lucht in, de verdoofdheid wordt weggeblazen door paniek. Ik spring-glij over stenen en modder in een hyperfocus en kom aan de rand van een akkertje tot stilstand. ‘Alive’ van Pearl Jam start in als ik op mijn horloge kijk. Nog maar een paar kilometer. Vol van de adrenaline schreeuw ik het uit. Ik ga dit gewoon halen. Natuurlijk ga ik dit halen!

In het laatste stukje vlak voor de finish voegen lopers van de kortste afstanden zich bij de vermoeide ultra-lopers op het parcours. Ik probeer aan te haken, maar heuvelop val ik steeds weer stil. Pas op de laatste honderd meter laten mijn benen de vermoeidheid voor wat het is en aangemoedigd door het publiek sprint ik zowaar op een paar meter voor de finish nog wat lopers voorbij.

B finishte vijf minuten voor mij. We vinden strandstoelen waar we nauwelijks meer uit kunnen opstaan en ik doe mijn rugzakje af. Ongeveer twee kilo ploft naast de stoel neer. Afgezien van het water en de regenjas heb ik niets van de inhoud gebruikt. 57 kilometer lang zeulde ik reepjes, gelletjes, zoute koekjes én vier stroopwafels mee. Onnodig.

Om me heen kijkend zie ik trotse, vermoeide en gemangelde mensen. Allemaal met een uit de hand gelopen hobby. De Amerikaan zie ik niet.

Vanuit mijn hotelkamer kijk ik uit over de baai van Portree. Het uitzicht is betoverend, met de kleine bootjes dobberend in het kleine haventje, omgeven door de ruige, groene heuvels van de Schotse highlands. Ik sta uit te wasemen na een kleine cultuurshock. Nog geen kwartier geleden was ik alleen op avontuur, met in de wijde omtrek geen mens te bekennen. Maar hier, vlak onder mijn raam, banen de zojuist per tourbus uitgebraakte toeristen zich een weg langs ijssalons, giftshops en elkaar. De doedelzakspeler bij het trappetje naar de haven beleeft gouden tijden.

Ik had op het laatste moment besloten ‘s avonds toch nog even een rondje te gaan hardlopen. Slechts vijf kilometer langs de kliffen en rond een heuvel. Ik stapte in mijn loopkloffie het hotel uit en zigzagde door de stroom mensen die selfie-makend zowel de highlands, die leuk gekleurde huisjes én hun hoofd op de foto probeerden te proppen.

Na een kleine vijfhonderd meter was van de massa mensen weinig meer over. Ik liep nu in een rustig tempo langs de baai. Hier geen eethuisjes meer, geen verkeer, maar slechts een gravelpaadje met hier en daar een bankje om van het uitzicht te genieten. Als het pad na anderhalve kilometer een scherpe bocht naar links maakt, val ik even stil. Ik kijk uit op de Sron a Bhainne, een plateau dat hoog boven de baai uitsteekt en door de avondzon perfect wordt aangelicht. Alles in dit beeld ademt rust. De weidsheid van de highlands ligt hier letterlijk om de hoek.

Het gravelpaadje is inmiddels verworden tot een klauterpaadje vol keien en stenen, met soms een geïmproviseerd trappetje. Ik moet geconcentreerd blijven lopen om niet mijn enkels te verstuiken. Hardlopen wordt spelen. Ik stap en spring over de route en weet zelfs wat snelheid te maken. Het is van korte duur, want een paar minuten later zakt mijn tempo volledig in, als het pad slingerend steil omhoog leidt. Mijn overmoedig ingezette heuvelsprintje wordt al snel gesmoord in een steeds smaller wordend paadje dat maar niet lijkt op te houden. Varens komen tot mijn heupen en niet veel later ben ik opgeslokt door het groen.

En dan vlakt het pad af en ben ik boven. Door al het draaien van het pad ben ik mijn oriëntatie een beetje kwijt, maar gelukkig is er geen enkele andere mogelijkheid dan het meest logische pad te volgen. Het pad is hier breder en een combinatie van modder en grind. Het is heerlijk om hier snelheid te maken, maar ik word meteen gestraft als ik mijn focus verlies. Tussen het grind en gruis zijn venijnige afstapjes en keien verborgen en mijn enkels laten het meteen weten als ik niet helemaal neerkom zoals de bedoeling is. Op volle snelheid dender ik naar beneden, tot daar plots, vlak na een flauwe bocht, een hekje opduikt. Ik moet vol in de ankers om niet over het hekje geslingerd te worden. In een wolk van gruis en stof kom ik grijnzend tegen het hekje tot stilstand. Op het randje van verstandig is het leukst.

Twee wandelaars die me tegemoet komen, kijken me verbaasd aan. Ik open het hekje en dribbel rustig verder. De glimlach wil nog niet van mijn gezicht. De baai van Portree komt weer in zicht en daarmee maakt het avontuur langzaam plaats voor asfalt. Ik zet nog een beetje aan als de weg omhoog het centrum in gaat en sta voor ik het weet weer voor de deur van het hotel. Ik check mijn klokje. Nog geen half uur ben ik weg geweest.

Misschien verschillen we toch niet zo veel van elkaar, de touringcar-toerist en ik. We beleven op onze eigen manier a complete highland experience in 30 minutes. Snel nog even een selfie maken.